I’m ready for my close-up
In een interview met pianiste Marie François en acteur Koen De Bouw (vanaf eind december te lezen in ons DK magazine) zei die laatste iets moois over de wezenlijke aard van het theater. Parafraserend kwam het hierop neer: "Ga op een verhoogje staan, hoe laag ook, en begin te spelen. Niemand zal je een strobreed in de weg leggen. Het is een democratische afspraak die we met z’n allen onderschrijven: acteurs (en bij uitbreiding muzikanten en artiesten uit andere live genres) mogen doen waar ze zin in hebben. Elk podium is een kleine vrijstaat." Tenzij het fout loopt natuurlijk, en kunstenaars of integrale kunstvormen door totalitaire regimes verboden worden.
Vrijstaat De Kern
In ieder geval: ik mocht de afgelopen weken (oktober 2025, nvdr.) getuige zijn van “Vrijstaat De Kern”, tijdens drie memorabele theatervonden. Voor de eerste voorstelling tekende De Hoe met Waar wij met de wereld naartoe gaan, daar gaan wij naartoe. Greg Timmermans en Ans Van den Eede in een lichtvoetige variant op de voorstelling die ze dertien jaar geleden ook al eens speelden: het was van een ontroerende eenvoud, klaar en helder gespeeld, 100% vintage de hoe en de koe, ach waar is de tijd dat we overal cie voor moesten zetten? (Ooit woonde ik in een studentenkot op Antwerpen-Zuid waar ik een vervallen étage deelde met een Nederlandse studenten dierengeneeskunde. Op een avond viel ze uit: ‘sjiedekoe, sjiedekoe, wat wil dat toch in hemelsnaam zeggen? Het duurde een hele tijd eer wij doorhadden dat ze refereerde naar het uithangbord dat de toneelwerkplaats van cie de koe sierde…). Afin, Greg en Ans die met kunde en zorgzaamheid zichzelf speelden, zoveel jaren later, ouder en gelukkig geen (grijs) haar wijzer. Heerlijke avond!
Een week later was het de beurt aan Kim Karssen en Elias De Bruyne met hun Frascati-hit We’re all alone in this together. Twee droevige clowns (Buster Keaton meets postapocalyptische sci-fi) ontmoeten elkaar, zoeken toenadering en beginnen vol schroom aan, … ja, waaraan eigenlijk? Tot de ene (Elias) uit zijn rol valt, en dat mag je letterlijk nemen en de andere (Kim) met alle moeite ter wereld er niet in slaagt haar grenzen te bewaken. Een voorstelling over eenzaamheid, gehoord worden of ook niet, consent, luisteren naar elkaar, de onmogelijkheid van empathie en de existentiële angst dat we d’r helemaal alleen voor staan als het doek finaal valt. Een volle tribune met vele tientallen pubers zat erbij, keek ernaar en maakte iets mee waar ze binnen enkele jaren nog over gaan spreken.
Afgelopen week gingen Johan Petit en het Martha!Tentatief hier in dubbele première met O Superman. Enorm genoten van de voorstelling, al stond die nog niet 100% op punt. Maar nog fijner was hen nog eens in huis te hebben, de Martha’s die als één grote familie hier neerstreken om één en ander in een finale plooi te leggen. En dat van die familie mag je letterlijk nemen: de gezamenlijke maaltijd voor aanvang van de première gebeurde met kinderen van verschillende Martha-leden rond de tafel. Het was van nichtje hier en nonkel daar – heerlijk om mee te maken.
In vrijstaat De Kern is alles mogelijk. Van lichtvoetig, enigszins melancholisch theater van de hoe (dat slotbeeld, schitterend!), over een mokerslag even ruw en grimmig als speels en verrassend tot het weerzien met een oude bekende, maar dan op een compleet nieuwe wijze, poëtisch, verdiepend, ja zelfs filosofisch van aard.
Weet je wat het ook is? In Vrijstaat De Kern kom je ook en vooral jezelf tegen. Want hoeveel mooie definities en formules je ook van stal haalt om (goed) theater te omschrijven, is de eenvoudigste en strafste niet gewoon: theater is een spiegel? Confronterend of uitnodigend, van zakformaat tot een heus spiegelpaleis, steeds weer die reflecterende wand waarin je jezelf ziet opduiken. Niet toch, wel dan?
I’m ready form my close-up * en de zaallichten gaan uit en op het podium hoor je plots gestommel…
(Heerlijk filmtip: Sunset Boulevard, waarin Gloria Swanson deze historische oneliner uitspreekt.)
Max Temmerman
algemene leiding
