"Het is als een relatie die blijft duren"

Samen met Filip Jordens en Frank Mercelis doken we op het terras van het Zeezicht de Zurenborgse nacht in, uitweidend over Brel en Aznavour, artistieke helden, hun beider carrières en nog zo veel meer…

Filip, jij studeerde in het jaar 2000 af aan de afdeling Kleinkunst van de roemruchte Studio Herman Teirlinck. Frank jij volgde één jaartje later, maar ik vernam dat jullie elkaar tijdens jullie studententijd niet zo gek veel tegen het lijf liepen? 
Frank Mercelis: “Aan de toog van In den Boer van Tienen zagen we elkaar wel natuurlijk. De Studio, eind jaren negentig, met Jan Decleir aan het roer, het was een spannende en verwarrende periode voor ons allemaal.”

Filip Jordens: (Kinkt instemmend) “We hebben daar absoluut een gemeenschappelijke tijdsgeest meegemaakt.”

Hadden jullie als student al door dat het Franse chanson een centrale rol zou innemen in jullie carrière?
Frank: “Ik niet. Ik had een voorliefde voor het chanson en was er zeker al mee bezig, maar het specifieke idee om er programma’s mee te maken, neen, dat had ik niet. Ik wilde muziek én theater maken, maar het liefst van al beide combineren.

Filip: “Achterliggend aan de keuze voor kleinkunst is een gevoel dat zowel theater als muziek een onderdeel gaan uitmaken van je leven. Ik was voor mijn studie eigenlijk al begonnen met een eerste verkenning in het repertoire van Brel, wat te maken heeft met mijn persoonlijke achtergrond, wat wil je ook met een Franstalige vader.”

Frank: “Ook in mijn leven is Brel de wegbereider geweest van het chanson, niet zozeer van thuis uit, al lagen daar wel platen van Barbara en Brassens. Nadien volgden Gainsbourg, Piaf en Aznavour, nu ja, die volgde pas toen ik aan de Studio studeerde. Ik merk dat als je de naam van Brel laat vallen, dat mensen onmiddellijk reageren en vijf nummers kunnen opsommen. Bij Aznavour ligt dat anders. Zijn naam is bekend, maar zijn oeuvre een pak minder. De chansons die hij maakte zijn vaak lange vertellingen, voor Franstaligen interessant vanwege de spanningsboog van de vertelling maar anderzijds ook net dat tikje minder catchy. Terwijl Brel, die figuur die zich smijt in zijn nummers… ”

Filip: “Aznavours carrière heeft dubbel zo lang geduurd als die van Brel. Die laatste stond ook erg afkerig tegenover de platenindustrie, het commerciële aspect interesseerde hem een pak minder, terwijl Aznavour zich daarin toch vrijer wist te manoeuvreren.”

Frank, jij hebt verschillende ensembles geleid, met eigen nummers en met ontelbaar veel liedjes van verschillende chansonniers in tegenstelling tot jou, Filip, jij bent je decennia lang blijven verdiepen in het werk van Brel en Brel alleen. Zijn jullie niet stiekem jaloers op elkaar?

Filip: “Moeilijke vraag. Het is voor mij nooit aan de orde geweest om iets anders te doen dan de coup de foudre die ik als kind voelde met Brel, op verschillen de manieren te vertalen naar het publiek. Het is nooit bij me opgekomen op iets anders te zingen, op een occasionele uitstap naar het werk van Nina Simone of her en der een klassieke aria in het muziektheater na. Mijn bron blijft al die jaren echt wel Brel en ik voel me daarbij echt niet benadeeld omdat ik me beperk tot dat oeuvre. De registers veranderen immers, de Ne me quitte pas die ik 20 jaar geleden zong, is niet dezelfde als degen die ik vandaag breng.”

Frank: “Ik heb mij gedurende al die jaren bezig gehouden met het werk van verschillende zangers en de onderdompeling die ik mezelf gedurende de voorbije twee jaar heb gegund in het werk van Aznavour… fascinerend is dat. Nu ja, ik kan me voorstellen dat dat is zoals bij een liefdesrelatie, je blijft zo’n artiest toch telkens op een ander niveau ontdekken.”

Filip, jij komt volgend jaar naar De Kern met het meest intieme Brelprogramma waarmee je ooit op onze planken hebt gestaan, met name in een duobezetting met gitaarwonder Jokke Schreurs terwijl Frank, jij komt naar De Kern met de grote kanonnen van de VRT Bigband in je rug. Zin in?

Frank: “Ja, natuurlijk. Het is voor mij de eerste keer dat ik met zoveel mensen het podium deel maar ik moet zeggen: het klikt. Het was toch wel spannend, ongeacht de kilometers die je ondertussen op de teller hebt. Het grote verschil met pakweg een optreden met mijn eigen band Eddy et les Vedettes is dat je daar al eens een maat kan missen als zanger en iemand anders pikt wel in… Maar in deze bezetting volgt iedereen een volledig uitgeschreven partituur en als ik dus het bos indraai met een foutieve zanglijn, dan moet de rest gewoon rechtdoor gaan natuurlijk. De adrenaline die met die striktheid gepaard gaat werkt tegelijk ook erg bevrijdend.”

Filip: “Als bij toeval kwam ik tijdens COVID Jokke Schreurs tegen die een tijdlang noodgedwongen gestopt was met gitaarspelen vanwege gezondheidsproblemen en zich dat spel nadien zelf opnieuw moest aanleren, zijn verhaal greep me erg aan. Tegelijk had ik tijdens die periode zelf de gitaar wat vaker ter hand genomen en me een beetje in dat instrument verdiept – de optelsom lag voor de hand: een gitaarprogramma rond een selectie van Brelnummers. Er zitten nieuwe liedjes in maar ook liedjes die ik herneem uit andere formules, maar die nu een meer intimistisch cachet krijgen.”

Heren, hebben jullie ook culturele helden, los van Aznavour en Brel?

Frank: “Vandaag (woensdag 18 juni, nvdr.) wordt Paul McCartney 83. The Beatles vormden voor mij het absolute startpunt, ik zie mezelf als kind nog ‘Jesterdee’ schrijven nadat ik ‘Yesterday’ hoorde. En aangezien The Beatles al die jaren toch altijd aanwezig bleven en in Michelle’ zelfs een paar zinnen Frans zingen, wil ik Paul, John, Ringo en George toch als absolute helden aanhalen. Geen chansonniers dus, maar zij kwamen als eerste binnen. En zo’n eerste ‘rendezvous’ vergeet je niet snel.” (lacht.)

Filip: “Ik denk dat ik dan uitkom bij een naam als Beethoven. Zowel in zijn sonates als in zijn symfonische werken blijf ik telkens nieuwe emoties ontdekken. Hij blijft me ontroeren.”

En dan de obligate slotvraag: graag elk een tip voor onze muziekprogrammator Kristof: welke muzikant of groep moeten we dringend een plekje geven in onze programmatie?

Filip: “Ook omdat mijn buurvrouw meedoet: The Bonnie Blues. (Frank knikt instemmend). Harde werkers,gedreven entertainers en, nu ja: schatjes tout court.”

Frank: “Ik wil Lieven (Coppieters) aanhalen. De mythische zanger die bekend werd met het album Jus d’Orange uit 1976. Onder andere naar het erg mooie lied Neerhof moet je eens luisteren. We wachten nu al bijna 50 jaar op nieuwe nummers van hem. En met de titel ‘Jus d’orange’ zit er ook een Franse twist in…

Hartelijk dank, heren. Tot in De Kern!